Nie czekaj – przygotuj się już dziś, bo każda chwila ma znaczenie.
Zdarzenia związane z czynnikami CBRN (Chemiczne, Biologiczne, Radiacyjne i Nuklearne) dotyczą zagrożeń związanych z substancjami niebezpiecznymi, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia, zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska. Zdarzenia te mogą wystąpić przypadkowo (np. uwolnienia przemysłowe, wypadki w transporcie) lub celowo (np. akty terroryzmu).
Zagrożenia od czynników C wynikają z właściwości toksycznych związków chemicznych wykorzystywanych zarówno w wielu gałęziach przemysłu, jak i w gospodarstwach domowych. Do tej grupy zalicza się również bojowe środki trujące – związki chemiczne o silnych właściwościach toksycznych, wykorzystywane militarnie.
Czynniki B to głównie bakterie i wirusy. W dobie globalizacji i szybkiego rozprzestrzeniania stwarzają zagrożenie w postaci epidemii i pandemii, zaś użyte umyślnie w celu skażenia żywności, upraw czy środowiska mają wywołać panikę i zastraszenie określonych społeczności.
Zagrożenie od czynników R (materiały promieniotwórcze) to promieniowanie alfa, beta, gamma oraz neutronowe N (występujące podczas wybuchów jądrowych). Narażenie na promieniowanie wywołuje chorobę popromienną.
Skutkami oddziaływania wszystkich tych czynników może być skażenie powietrza, gleby, wody, roślinności i bezpośrednio u ludzi wywołanie chorób, oparzeń lub uszkodzeń ważnych organów.
Świadomość i analiza zagrożeń to pierwszy krok w przygotowaniach na zagrożenia:
Zdarzenia CBRN wymagają szybkiej i przemyślanej reakcji, aby zminimalizować ryzyko dla zdrowia i środowiska, dlatego:
- naucz się rozpoznawać oznaki skażenia (np. nietypowe zapachy, kolory lub wzory w cieczach i oparach);
- weź udział w szkoleniach społeczności lokalnych dotyczących reagowania na zagrożenia CBRN.
Skuteczne przygotowanie wymaga odpowiednich zasobów i umiejętności:
- miej pod ręką maski przeciwgazowe z wymiennymi filtrami P3 lub wyższymi, które chronią przed gazami, cząstkami stałymi i chemikaliami;
- zaopatrz się w odzież ochronną, np. kombinezony chemoodporne, rękawice i gogle;
- zgromadź zapas żywności i wody na co najmniej 7 dni, przechowywane w szczelnych pojemnikach;
- przygotuj przybory higieniczne, podstawową apteczkę i środki do dekontaminacji;
- zabezpiecz folię plastikową i taśmy klejące.
Aby zwiększyć szanse szybkiego odnalezienia dziecka w przypadku rozdzielenia, przygotuj i przechowaj podstawowe informacje w sposób bezpieczny i łatwo dostępny:
Przygotuj kartę identyfikacyjną dla dziecka, która powinna zawierać:
- imię i nazwisko dziecka,
- datę urodzenia,
- kontakt do rodziców lub opiekunów (numer telefonu, e-mail),
- adres zamieszkania,
- grupę krwi, jeśli jest znana.
Warto dodać informację o alergiach, przyjmowanych lekach lub schorzeniach przewlekłych.
Umieść kopię w bezpiecznym miejscu:
- przechowuj kartę identyfikacyjną w plecaku, kieszeni ubrania dziecka lub w łatwo dostępnej kieszeni jego torby,
- zadbaj, aby dane były zabezpieczone przed zniszczeniem, np. w wodoodpornej kopercie lub laminowane.
Zrób aktualne zdjęcie dziecka:
- zdjęcie powinno być wyraźne i przedstawiać aktualny wygląd dziecka,
- przechowuj je w formie cyfrowej (na telefonie lub w chmurze) oraz w wersji papierowej.
Poinstruuj dziecko:
- wytłumacz, do czego służy karta identyfikacyjna i gdzie jest przechowywana,
- naucz dziecko, aby w przypadku zagubienia pokazało ją zaufanej osobie dorosłej, np. funkcjonariuszowi Policji.
Naucz dzieci podstawowych zasad:
„Jeśli to nie Twoje, nie bierz!”
Cztery podstawowe gesty:
„Bądź ostrożny!”
„Nie dotykaj!”
„Nie podchodź!”
”Zawołaj dorosłego!”
Zapewnienie bezpieczeństwa w otoczeniu to podstawa ograniczania ryzyka:
- zidentyfikuj bezpieczne pomieszczenia w domu (najlepiej z niewielką liczbą okien i drzwi);
- ćwicz uszczelnianie pomieszczeń za pomocą folii plastikowej i taśmy klejącej, aby zapobiec skażeniu.
Wymiana informacji i współpraca to klucz do efektywnego reagowania:
- zachowaj spokój, stosuj się do zaleceń władz i priorytetowo traktuj dekontaminację oraz opiekę medyczną po zdarzeniu;
- monitoruj oficjalne kanały komunikacji w celu otrzymywania alertów i aktualizacji od lokalnych władz;
- postępuj zgodnie z poleceniami dotyczącymi ewakuacji lub przygotuj się na pozostanie w schronieniu.
Gdy zagrożenia się rozwijają, realizuj ustalony wcześniej plan, ale jednocześnie reaguj elastycznie, dostosowując działania do zmieniających się okoliczności:
- schronienie na miejscu:
- zamknij wszystkie okna, drzwi i wyłącz systemy wentylacyjne,
- uszczelnij szczeliny za pomocą folii plastikowej i taśmy klejącej,
- użyj maski przeciwgazowej dla dodatkowej ochrony;
- ewakuacja:
- opuść zagrożony obszar natychmiast, jeśli tak zalecają władze,
- unikaj kontaktu z widocznym skażeniem;
- dekontaminacja:
- usuń skażoną odzież i zapakuj ją w plastikowe worki,
- dokładnie umyj skórę i włosy wodą z mydłem,
- postępuj zgodnie z procedurami dekontaminacji przekazanymi przez służby ratunkowe.
Po ustaniu zagrożenia dokonaj oceny i wyciągnij wnioski na przyszłość:
- czekaj na decyzję władz dotyczącą powrotu do obszaru dotkniętego skażeniem;
- jeśli podejrzewasz, że miałeś kontakt z substancjami niebezpiecznymi, skonsultuj się z lekarzem;
- utylizuj skażone materiały zgodnie z instrukcjami służb:
- przeanalizuj swoje zachowanie podczas zagrożenia;
- zidentyfikuj błędy, które mogły wpłynąć na Twoje bezpieczeństwo:
- uwzględnij swoje doświadczenia w ewaluacji przygotowania do zagrożeń
Odporność na przyszłe zagrożenia wymaga zaangażowania i systematycznego działania:
- pomagaj sąsiadom, zwłaszcza osobom o ograniczonej mobilności, w dostępie do niezbędnych usług;
- śledź informacje dotyczące długoterminowego monitorowania zdrowia i planów odbudowy społeczności.